The cult of ancestors (Thờ cúng tổ tiên)


The cult of ancestors

Version française

Version vietnamienne

In Vietnam, filial piety is one of the fundamental notions in the Vietnamese family which is ruled by the cult of ancestors. The latter provide good advice and only help living descendant if they are respected and honored in particular if their tombs are well maintained.In most of Vietnamese homes one finds on the little family altar wooden tablets, each for an deceased ancestor, down to the fifth generation. One finds on each tablet the inscription of the name of the deceased and also the possessed titles acquired during his active live. Generally speaking, these inscriptions were written in Chinese characters.

In each Vietnamese family, it is the eldest son who is in charge of maintaining the family altar. It is possible that the oldest person in the eldest branch of the family has this responsibility when it comes to a « big family ». No importance concerning sex is imposed on the responsible person. A daughter may assume this responsibility as well as a man.

The cult of ancestors is especially put in honor at the festival of Tết, the Vietnamese New Year. One takes this occasion to offer to the deceased not only a meal but also incense and fake money bills that will be burned

during Tết.

Photo gallery

Buffalo (Con trâu)

 

Version française

As Vietnam is an agricultural country, the buffalo is always regarded as a familiar animal for the Vietnamese people, in particular the peasants. The image of the buffalo is closely tied to the rural landscape of Vietnam. Like many other countries in the world, Vietnam has legends among which there is one concerning the buffalo.

Once upon a time, to help the Vietnamese peasants, God was assigned an angel to descend in Viet-Nam with two bags, one filled with cereal seeds to feed people and the other with grass seeds for the cattle. The angel was advised to sow the cereals seeds first, and grass seeds next. Being so absent minded, he forgot the recommendation by doing the opposite: grass seeds first, and cereal seeds next. That is why Viet-Nam was covered with so much grass and forests that the peasants had to make a complaint which echoed to Heaven. Furious, God condemned the angel to exile by turning him into a buffalo and sent him to Viet-Nam. That is why the buffalo was compelled to spend all day long munching grass and pulling the plough to pay for his errors.

The buffalo is a very useful animal in agricultural countries, in particular Vietnam where farming technologies are not very developed. In certain countries, if the dog is the best friend of man, then in Vietnam the buffalo is an inseparable companion of the farmer. Without this animal, the latter will be deprived of everything because it is the buffalo that helps the peasant to till the land everyday, to cart the burdens, to replace him in tiring and ungrateful tasks. This ruminant is also the animal that mountain and highland dwellers sacrifice when it comes to asking God for blessing harvest.

Pictures gallery

The buffalo is the Vietnamese peasants’ benefactor. This is why it is generally quoted in folk songs and proverbs. It is one of enriching subjects in the Vietnamese poetry. For the peasant, the buffalo forms part of his heritage. That is why the saying:

Ruộng sâu, trâu nái

The deep rice field, the standard buffalo

indicates a well to do person in the village.

Tậu trâu, lấy vợ, làm nhà
Trong ba việc đo’ trong là khó thay.

Purchasing a buffalo, looking for a wife, and building a home
Among these three jobs, none of them seems to be easy.

As it is the case of fish farming, the breeding of buffaloes is a mean to get rich quick. That is why it is customary to quote in folk songs the following words:

Muốn giàu thì nuôi trâu cái,
Muốn lụn bại thì nuôi bồ câu.

Want to become rich, buy female buffaloes.
Want to be in debts, breed pigeons.

To designate the buffalo, we usually use the word “ngưu (牛)” but this turns out to be incorrect. According to Vietnamese researcher Lại Nguyên Ân, This is a mistake that we should know about. The buffalo lives only in tropical regions. The buffalo is not found in northern China. It seems that this mammal only existed in Kouang Tong and Kouang Si when the Bai Yue territory was annexed by the Han. In ancient Chinese texts written by the Northern Chinese, the word “ngưu” is used to refer to an ox. As for the buffalo, in the Chinese dictionary it is referred to as “thủy ngưu (水牛)” because it is an ox that can swim well in water. That’s a fact worth knowing.

Trâu ơi ta bảo trâu này
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta.
Cầy cấy vốn nghiệp nông gia
Ta đây trâu đấy ai mà quản công.

O my buffalo, listen to what I tell you
You go to the rice field and plough with me;
Ploughing and transplanting is a ploughman’s trade
Here I am, here you are, who of us pities his pain.

or

Trên đồng cạn dưới đồng sâu,
Chồng bừa vợ cấy con trâu đi cày.

In the high and low rice fields,
The husband harrows, the wife transplants, the buffalo ploughs.

In the morning, the buffalo can be seen early in the rice field. In the evening, it is brought back to the hamlet by the herdsman after a hard day’s work. Vietnamese have occasion to recall the picture of rustic life in the countryside described by the famous poetess Huyện Thanh Quan (the sub-prefect of Thanh Quan (or Thái Bình of today)) in her poem entitled “Twilight Landscape (Cảnh chiều hôm)”:

Chiều trời bảng lảng bóng hoàng hôn
Tiếng ốc xa đưa lẫn trống đồn.
Gác mái ngư ông về viễn phố,
Gỏ sừng mục tử lại cô thôn……

Evening brings back the shadows of twilight under a pale sky;
The sound of the watchmen’s trumpets can be heard in the distance, answering the tam-tam of the guard post;
The old fisherman lays down his oar to return to his distant station;
The young herdsman beats his buffalo’s horns to return to his lonely hamlet….

In the history of Viet Nam, there are two illustrious characters who took on the role of herdsmen when they were young. Because of poverty, they were forced to spend their days herding buffalo despite being well educated. The first was Đinh Bộ Lĩnh. He had the merit of subduing the rebellions of the twelve local lords and unifying the country. He thus became the first emperor of an independent Vietnam after a thousand years of Chinese domination. The second was Đao Duy Từ. At one time, he fled to the south (Đàng Trong) to look after a herd of buffalo belonging to a wealthy man in the Tùng Châu region. Knowing that Đao Duy Từ was no ordinary character, this wealthy man recommended him to Trần Đức Hoà, the eminent advisor to Lord Nguyễn Phúc Nguyên. Finding in him the qualities of an educated and talented man, Trần Đức Hoà gave him his daughter in marriage and introduced him to the Nguyễn lord, Nguyễn Phúc Nguyên (or bonze lord). It was on his recommendation that the latter succeeded in building two fortresses “Trường Dục” and “Định Bắc Trường thành” along the river Nhật Lê we’re accustomed to calling “the Master’s fortress” at Đồng Hới (Quảng Bình) to withstand assaults from the armies of Lord Trịnh. He was the deserving mandarin of the Nguyễn dynasty and was still regarded by lord Nguyễn Phúc Nguyên as his “Venerated Master”.

In short, one finds through the image of the buffalo most of the image of Viet-Nam, our country. For the overseas Vietnamese, to find the buffalo is to find Vietnam. This animal, along with the bamboo, is one of the representative symbols of Viet-Nam.

The buffalo reflects at the same time the tender way of life and the unshakable resistance

of the Vietnamese people.

The dragon (Con Rồng)

Version française
Version vietnamienne

img_2250

 

 

There are neither Vietnamese tales nor legends without this fabulous and mythical animal that is commonly called Con Rồng or more literary Con Long (or the Dragon in English). It makes part of the four animals with supernatural power (Tứ Linh) and occupies the top place. It is frequently used in Vietnamese art. It is not only seen in pagodas, but also on the ridges of roofs, the beams of frames, furnitures, the pieces of dishes and fabrics. It is also the emblematic animal traditionally chosen by the emperor for his clothes.

All Vietnamese firmly believe they are descendents of the Dragon king Lạc Long Quân coming from the Waters and of the fairy Âu Cơ of terrestrial origins. From this union, the fairy laid one hundred eggs that gave birth to one hundred robust sons. Later, at the separation of the couple, fifty of them followed their father Dragon toward the lower coastal regions and founded the first Vietnamese nation named Văn Lang while the other fifty followed their terrestrial mother toward the high plains to give birth later to an ethnic microcosm the most complex in the world ( about fifty groups ). Although this version of the Seven Tribes of Israel is unbridled and poetic, it nevertheless allows the Vietnamese and other minority groups to live together somewhat peacefully in this country of the form of the dragon, and to unite as a sole person to overcome foreign aggressors in difficult moments of their history.

According to a Vietnamese legend, it was thanks to the return of a benefactor dragon that barbarous hordes coming from the North were routed. Its fire spitting tongues on contact with the sea turned into a multitude of small islands and reefs with extravagant forms. That is why this bay is known in Vietnamese as « Hạ Long » or ( Descending Dragon ). It becomes thus the eighth marvel of the world and a natural site the most visited by foreign tourists when they land in Vietnam.

Hạ Long Bay

The dragon is also the symbol of the King. That is why its feet must have five claws. If one sees a dragon with five claws on a furniture, a box or a china, this object is meant for the service of the emperor. Otherwise the dragon generally has only four claws.
It is also the symbol of the husband, the fiance and more generally the man. As for the woman, she is represented by the phenix. That is why when we want to make allusion to a marriage, we often associate a dragon with a phenix on a piece of embroidery or a sculpted panel. It is also this association that poets evoke in their poems to talk about marital happiness and shared joy.

The dragon is seen everywhere even in the Mekong delta. This river born in the foothills of the Himalayas ( Tibet ) divides into nine branches or nine dragons to throw itself in the golf of Cochinchina ( or Nam Bộ ). That is why this region is called Cửu Long ( or Nine Dragons in English).

If this marine monster is rebutted by the majority of the peoples, it is on the contrary, a part of the Vietnamese daily life. It is assigned to keep an watchful eye, at the imperial city of Huế, on the tombs of the Nguyễn emperors with all its body made of multicolored ceramic pieces. Golden, it coils around the carmine lacquered pillars of imperial palaces. It is one of the twelve astrological signs of the lunar calendar. It becomes not only the embroided silk clothes for tourists but also a front part sign with gaudy colors on the junks of the Hạ Long bay.

 

In the cradle of legends that is our Vietnam, we have the feeling of being better protected by this marine monster because we are convinced that  we are the descendents of king Dragon.

 

Temple Ngọc Sơn au fil de la nuit (Về đêm)

 

Le temple Ngọc Sơn au fil de la nuit.

Au cœur du vieux quartier Hồ Hoàn kiếm

Giữa khu phố cổ Hồ Hoàn Kiếm

Gươm rớt khí thiên ngời tựa nước
Văn hoà trời đất thọ tây non
Reflétant l’âme sacrée de la nation, l’épée miroite comme les ondes de la rive
En accord avec le Ciel et la Terre, les lettres perdurent avec l’âge des montagnes.

Gallery with ID 15 doesn't exist.

Palais d’été (Di hoà viên, Bắc Kinh)

Version française

English version

Được xây dựng dưới thời nhà Tấn (1115-1234), cung điện nây  liên tục được làm đẹp và mở rộng qua nhiều thế kỷ. Dưới thời nhà Thanh (1644-1911), nơi đây trở thành một khu vườn tươi tốt, tuyệt vời . Một phần lớn Cung điện Mùa hè đã bị quân đội Pháp-Anh phá hủy vào năm 1860. Chính Thái hậu Từ Hi  đã chủ động xây dựng lại cung điện vào năm 1888, làm cạn kiệt ngân sách ban đầu được phân bổ cho việc đóng tàu.

Nằm ở phía tây bắc Bắc Kinh, nhìn ra Đồi Trường SinhHồ Côn Minh, cung điện có diện tích 2,9 km², trong đó ba phần tư là hồ. Trong khuôn viên rộng 70.000 m², có rất nhiều cung điện và vườn tược đa dạng.

Cung điện Mùa hè được Hoàng đế Càn Long , người cùng thời với Louis XV,  bố trí lại vào năm 1750, với mục đích biến nơi này thành nơi ở cho mẹ mình. Sau đó, cung điện nầy đã chứng kiến ​​việc Hoàng đế trẻ Quang Tự  bị giam giữ tại Điện Vu Lan Đường bởi Từ Hi Thái hậu. Biết được rằng Quang Tự, dưới  sự ảnh hưởng của Khang Hữu Vi, đã bị thuyết phục  nên thực hiện cải cách hiến pháp, bà đã không ngần ngại tiến hành một cuộc đảo chính vào năm 1898, với sự giúp đỡ của Tổng tư lệnh Viên Thế Khải. Sau đó, bà nắm quyền nhiếp chính, lập luận rằng vị hoàng đế trẻ không có khả năng cai trị. Quang Tự bị giam cầm và biệt lập trong một  ngôi đình nhỏ ở Tử Cấm Thành. Ngài qua đời vì ngộ độc thạch tín một ngày trước khi Từ Hi qua đời. Ai đã ra lệnh ám sát Quang Tự? Một số người tin rằng đó có thể là Từ Hi. Nhưng những người khác lại cho rằng vụ giết người là do Viên Thế Khải, người đã ngược đãi Quang Tự trong thời gian bị giam cầm. Đây vẫn là một bí ẩn mà các nhà sử học cần giải quyết.

Một vài con sốc cần phải lưu ý:

3.000 công trình, bao gồm có ngôi nhà của hưong thơm Phât giáo, một hành lang có mái che dài nhất thế giới (720 mét) với hơn 14.000 bức vẽ mô tả các giai đoạn quan trọng trong lịch sử Trung Quốc , và chiếc thuyền cẩm thạch lớn nhất Trung Quốc.

420.000 cây xanh cần được cắt tỉa.
– 280.000 mét vuông bãi cỏ cần được chăm sóc.
– 290 ha dành cho khu vườn khổng lồ.

Version française

Bâti sous la dynastie des Jin (1115-1234), le palais a été sans cesse embelli et agrandi au fil des siècles.  Sous les Qing (1644-1911), il devint un superbe jardin luxuriant. Une grande partie du palais d’été fut détruite par les troupes franco-anglaises en 1860. C’est l’impératrice douairière Ci Xi (Từ Hi) qui prit l’initiative de reconstruire le palais en 1888 en crevant le budget initialement prévu et attribué à la construction navale.

Situé au nord-ouest de Pékin et dominé par la Colline de longévité et le lac Kunming, le palais couvre une surface de 2,9km2 dont les trois quarts sont occupés par le plan d’eau. On trouve dans ses 70.000m2 de surface construite, une grande variété de palais et de jardins.

Le palais d’été fut aménagé par l’empereur Qian Long (Càn Long), contemporain de Louis XV en 1750 dans le but de le transformer en un lieu de résidence pour sa mère. Plus tard, il fut témoin de la séquestration du jeune empereur Guangxu (Quang Tự) dans la salle Yu Lan Tang par l’impératrice douairière Cixi. Ayant appris que Guangxu, sous l’influence de Kang Youwei (Khang Hữu Vi en vietnamien ), se laissa convaincre d’entreprendre des réformes constitutionnelles, celle-ci n’hésita pas à fomenter avec le concours du commandeur Yuan Shikai, un coup d’état en 1898. Elle assuma dès lors la régence tout en arguant de l’incapacité de ce jeune empereur de gouverner. Guangxu fut emprisonné et isolé dans un pavillon de la cité interdite. Il mourut empoisonné par l’arsenic, la veille de la disparition de Cixi.
Qui a donné l’ordre d’assassiner Guangxu? Certains pensent que le donneur d’ordre pourrait être Cixi. Mais d’autres attribuent ce meurtre à Yuan Shikai car ce dernier a maltraité Guangxu durant son captivité. C’est une énigme à élucider pour les historiens.

Quelques chiffres à retenir:

– 3000 édifices parmi lesquels on doit citer le pavillon des fragrances bouddhiques, la galerie couverte la plus longue du monde (720 mètres) avec plus de 14.000 dessins retraçant les grandes épisodes de l’histoire de la Chine, le plus grand bateau de marbre de la Chine.

  1. – 420.000 arbres à tailler.
  2. – 280.000 mètres carrés de pelouse à tondre.
  3. – 290 ha pour son gigantesque jardin.

Yihéyuán

Cung điện mùa hè

English version
Built during the Jin Dynasty (1115-1234), the palace was continually embellished and expanded over the centuries. Under the Qing Dynasty (1644-1911), it became a superb, lush garden. A large part of the Summer Palace was destroyed by Franco-British troops in 1860. It was Empress Dowager Ci Xi (Từ Hi) who took the initiative to rebuild the palace in 1888, depleting the budget originally allocated for shipbuilding.

Located northwest of Beijing and overlooked by Longevity Hill and Kunming Lake, the palace covers an area of ​​2.9 km², three-quarters of which is occupied by the lake. Within its 70,000 m² of built-up area, there is a wide variety of palaces and gardens.

The Summer Palace was converted by Emperor Qian Long (Càn Long), a contemporary of Louis XV, in 1750, with the aim of transforming it into a residence for his mother. He later witnessed the sequestration of the young Emperor Guangxu (Quang Tự) in the Yu Lan Tang Hall by Empress Dowager Cixi. Having learned that Guangxu, under the influence of Kang Youwei (Khang Hữu Vi in Vietnamese), had been persuaded to undertake constitutional reforms, the latter did not hesitate to foment a coup d’état in 1898, with the help of Commander Yuan Shikai. She then assumed the regency, arguing that the young emperor was incapable of governing. Guangxu was imprisoned and isolated in a pavilion in the Forbidden City. He died of arsenic poisoning the day before Cixi’s death. Who gave the order to assassinate Guangxu? Some believe the order-giver could have been Cixi. But others attribute the murder to Yuan Shikai, who mistreated Guangxu during his captivity. This remains a mystery for historians to unravel.

Some key figures:

3,000 buildings, including the Pavilion of Buddhist Fragrance, the world’s longest covered gallery (720 meters) with over 14,000 drawings depicting major episodes in Chinese history, and China’s largest marble boat.

– 420,000 trees to prune.
– 280,000 square meters of lawn to mow.
– 290 hectares for its gigantic garden.

 

Tử Cấm Thành Bắc Kinh: phần 3

Tử Cấm Thành Bắc Kinh: phần 3

Version française

English version

Đóng đinh trên các cửa, truyền thống nầy đã có từ lâu có từ thời nhà Tùy Đường (581-907). Riêng về cố cung thì trên bốn cửa chính  thì  đều có đóng đinh nhưng ngoài việc nầy,  chỉ có ngọ môn thì có thêm năm cổng còn các cửa khác thì chỉ có ba cổng.

Trừ cửa Đông Hoa Môn có 8 hàng ngang 9 hàng dọc đinh màu vàng ( 8*9=72)  với con số chẵn (số Dương tức là con số nguyên chia cho 2 và bội số của 3), tất cả cửa khác  đều có  9 hàng ngang và 9 hàng dọc  tức là 9*9=81, nghĩa là với con số Âm (số lẻ). Người Hoa hay dùng số Dương còn người Việt thì đối lại thì trọng con số lẻ (số Âm). Qua việc dùng đinh đống cửa, ngoài chức năng cấu tạo và  trang trí, người ta còn nhận thấy  nó còn  thể hiện khía cạnh trang nghiêm và uy nghi của một chế độ phong kiến của thời đó.

Đinh cửa

Có rất nhiều câu hỏi về sự chọn lựa số Dương trên cửa phía Đông (hay là Đông Hoa Môn). Đây là một nghi vấn mà các sử gia chưa tìm được câu trả lời. Có người nghĩ rằng lúc an táng Gia Khánh ĐếĐạo Quang Đế thì phải  mượn cửa nầy để đem đi chôn. Vì thế cửa nầy thường được gọi là Qủi Môn. Có thể đây là sự giải thích hợp tình hợp lý vì với số Âm người qua đời mới về được với Âm Phủ. Số lượng đinh đóng trên các cửa được cố định tùy theo chức vụ giai cấp của chủ nhân trong chế độ phong kiến.

Vì thiên tử là con của Thiên Đế (Trời) nên   số lượng phòng  trong cố cung  phải ít hơn số gian nhà mà Trời có trên thiên đình (10.000).  Con số nầy là con số Dương và là con số mang tính cách vô tận ở Trung Hoa.  Theo cuộc điều tra vào năm 1973 thì  có ở cố cung tất cả 8704 phòng (con số Dương).

Riêng về màu vàng, trong Âm Dương Ngũ Hành, thì màu nầy thường được gán với hành  Thổ (hay đất)  được tọa lạc ở trung tâm  trong việc quản lý vạn vật và giám sát  bốn phương. Vì là màu của mặt trời ở giữa trưa, màu nầy rực rỡ chỉ thuộc về hoàng đế vì nó biểu hiệu  sự kính trọng và che chở của thiên đế. Có tục lệ không được dùng một số màu ở thời kỳ phong kiến: màu đỏ, màu vàng, màu xanh da trời.

img_3307

Lư hương

Ngược lại dân chúng được dùng: màu đen, màu trắng và màu xám. Bởi vậy không có chi ngạc nhiên khi thấy lại sự trọng dụng hai màu nổi bật nầy: màu đỏ tía và màu vàng  trong việc xây cất cung đình ở cố cung. Các vách tường thì màu đỏ tím còn các ngói  lưu ly  của cung đình thì màu vàng. Nhưng cũng có ngọai lệ đều có liên quan đến thuyết Âm Dương Ngũ Hành.  Đó là cung Wenyuan, nơi  có  thư viện Hoàng gia. Nơi nầy có mái nhà màu đen. Lửa là một vấn đề lo ngại ở cố cung. Đã bao lần lửa đựợc phát giác ở cố cung. Lần chót có lửa là lúc hoàng đế Quang Tự sắp thành hôn  còn một tháng với cô em họ Long Dụ. Đây là điềm báo không tốt cho cuộc hôn nhân. Dựa lấy cớ nầy, thái hậu Từ Hy hành quyết lập tức hai thái giám phụ trách trong việc bố trí các lồng đèn.  Bởi vậy màu đen tượng trưng nước,  được dùng ở cung Wenyuan trong việc phòng tránh hỏa họan và để bảo vệ các bộ sách ở thư viện. Có những gian nhà ở gần Đông Hoa Môn thì có mái nhà sơn màu xanh vì đây là nơi  ở của các hoàng tử.  Đấy cũng là màu xanh mà được gán cho phương đông trong ngũ hành.

[Trở về trang Tử Cấm Thành ( Bắc Kinh)]

Tử Cấm Thành Bắc Kinh: phần 2 (Cité interdite Pékin)

Version française

English version

[Tử Cấm Thành: Phần 2]

Cung Càn Thanh  đã bao lần là nơi  chứng kiến các âm mưu, các cuộc ám sát hay phản trắc dưới hai triều đại Minh Thanh. Hơn nữa, sau ngai vàng,  trên tấm bình phong, luôn luôn có treo một bức hoành   mà   hoàng đế Thuận Trị đề tự như sau: Quang minh chính đại. Còn thấy luôn cả lời bình luận  tôn vinh của người kế vị của ông , đó là hoàng đế Khang Hi. Đây là một kết cấu   tuyệt  vời , vượt qua cổ kim, còn  rạng rỡ và vĩnh cửu đáng làm tấm  gương học tập  cho hậu thế. Nhưng khốn  nổi sau  bức hoành nầy có bao nhiêu chuyện xung đột tiềm tàng,   tranh dành quyền hành ở trong  cung.

Trong thời gian 500 năm ngự trị của hai triều đại Minh  Thanh,  có nhiều biến cố đã xảy ra ở trong cung nầy. Trước hết là chuyện của hoàng đế Gia Tĩnh nhà Minh (1507-1567)  nổi tiếng hoang dâm và tàn ác không tả xiết được , súyt nửa bị chết ngạt bởi các cung nữ trong cung.  Lợi dụng ông ngủ say và rửa hận bởi cử chỉ hoang tưởng của ông, các cung nữ toa rập dùng dây  thừng thắt cổ ông trên long sàng.  Nhưng vì bị tố giác bởi một cung nữ trong nhóm với hoàng hậu nên hoàng đế được cứu sống. Các cung nữ đều bị hành quyết  tức khắc  luôn cả bà vương phi sùng ái của hoàng đế.

Rồi sau đó hoàng đế Thái Xương của nhà Minh (1582-1620) được biết dưới tên Chu Thường Lạc  chết đột ngột sau một tháng đăng cơ.  Người ta nghi ông  lạm dụng tình dục hay  bị  đầu độc.   Khiến làm triều đình lâm vào cuộc tranh giành quyền lực .   Vụ nầy được biết duới tên là Án Hồng Hoàn vì trước khi chết đột ngột,  hoàng đế có uống thuốc. Sau cùng hoàng đế áp chót của nhà Minh, con của Minh Quang Tông, Chu Do Hiệu  (1605-1628)  được biết với  niên hiệu  Thiên Hỷ (Tianqi) để  vuớng víu vào vụ Án Di Cung. Lợi dùng tuổ i nhỏ của hoàng đế, một vương phi của cha ông (vua Vạn Lịch),  Lý Tuyên Thi cố tình  thống chế Chu Do Hiệu . Bà cố  tình  ở lại Cung Càn Thanh và yêu cầu hoàng đế phong bà làm thái hậu để bà  có thể  điều hành triều chính.  Trước đòi hỏi và phản đối  mạnh mẽ của các quần thần, vua Thiên Hỷ ( Chu Do Hiệu) hạ chiếu bắt bà rời khỏi cung  và sống ở cung khác bị cháy vài tuần sau. Cuối cùng bà không bị chết  cùng cô con gái. Qua việc nầy , ai cũng nhận thấy có sự nhúng tay của hoàng đế tuy rằng có sự phản đối ở nơi ông.  Các sử gia thường tập hộp lại ba án trên đây dưới cái tên là  Vãn Minh Tam Án.

Dưới triều nhà Thanh,  có hai biến cố quan trọng. Mặc dầu Khang Hi được xem là một ông vua vĩ đại trong lịch sử Trung Hoa nhưng ông cũng gặp khó khăn trong việc lập thái tử nối ngôi vì có cuộc đấu tranh giành hoàng vị giữa các con của ông. Lúc đầu , ông phong cho Yinreng làm thái tử lúc mới hai tuổi sau đó Khang Hy đổi ý và chọn hoàng tử thứ 14 Dẫn Trinh làm ngưởi thừa kế.  Ông thầm kín  cất giấu  sau lưng bức hoành có bốn chữ  Quang minh chính đại môt cái hộp trong đó có di chiếu  « Truyền vị thập tứ tử  »  có nghĩa nhường ngôi lại cho thế tử thứ 14 vì Dẫn Trinh là hoàng tử được ông yêu chuộng.   Theo  truyền thuyết nói rằng,  khi Khang Hy đau nặng  thì Dẫn Trinh lúc đó đang viễn chinh ở vùng Tân Cương (Xinjiang) thì hoàng tử  Dẫn Chân ( Yingzheng ) lợi dụng thời cơ để lấy cái hộp và sửa chữa « Truyền vị thập tứ tử »  thành  » Truyền vị dư tứ tử  » bằng cách bỏ chữ « thập ». Nhờ vậy Ung Chính trở thành hoàng đế. Theo  bàn luận của người đời, Dẫn Chân còn chạy trốn ra vườn xem bệnh tình của Khang Hy mà trước đó ông có cho Khang Hy uống một bát  canh sâm. Theo các sử gia, Ung Chính có phần  trách nhiệm  trong cái chết đột ngột của Khang Hy  và vẫn tiếp tục là môt nghi vấn, một câu chuyện bàn tán của người đời. 

Vừa lên ngôi dưới tên là Ung Chính, ông  liền diệt trừ hay lưu đày tất cả những người  có tiềm năng chống đối .  Sau khi đăng quang, để tránh việc thừa kế mà ông là người  thông hiểu và gian nan  trong cuộc tranh giành quyền lực,  ông  mới thiết lập một phương pháp khéo léo bằng viết chiếu chỉ người thừa kế sau nầy thành hai bản, một bản niêm phong để trong hôp  cất sau bức hoành « Quang Minh chính đại » còn một bản ông mang trong người.  Khi ông lâm chung thì  có thể kiếm di chiếu ở trong hộp và  so sánh với bản ông có trong người thì sẻ nhận ra được người kế thừa hoàng vị .  Như vậy không có sự phản kháng nào cả. Phương pháp lập thái tử vẫn có tác dụng đến đời vua Hàm Phong nhưng vì Hàm Phong chỉ có một đứa con duy nhất  Đồng Trị với Từ Hy hoàng hậu nên phương pháp nầy hết còn hiệu lực. Để củng cố chức vụ nhiếp  chính, Từ Hy thái hậu ủy bỏ phương pháp nầy bằng cách tấn phong lần lượt  những  » hoàng đế con  nít » đó là Quang TựPhố Nghi.

[Tử  Cắm Thành (Bắc Kinh): Phân 3]

 

 

 

 

Tử Cấm Thành Bắc Kinh (Cité interdite Pékin)

Version française

English version

Tử Cấm Thành Bắc Kinh (Phần 1)

Sau khi đánh bại người cháu Chu Doãn Văn (hay là Kiến Văn Đế)  mà cái chết vẫn còn là một ẩn ngữ cho các sử gia, hoàng đế thứ ba của nhà Minh, Chu Đệ (hay  là Vĩnh Lạc Đế)  quyết định dời đô từ Nam Kinh về Bắc Kinh  âu cũng vì lý do chiến lược. Trước mối đe dọa trầm trọng Mông Cổ cho đế chế, ông nghĩ  đây là một giải pháp mau lẹ nhất trong việc  đối phó  với các cuộc đột kích. Ông ủy thác cho  kiến trúc sư  trưởng, thái giám  Nguyễn An gốc Việt,  lo việc xây cất Tử Cấm Thành trên thành phố điêu tàn Khanbalik của nhà Nguyên được dựng bởi Hốt Tất Liệt  vào năm 1267 và được miêu tả bởi Marco Polo trong cuốn sách mang tựa đề là « Bản mô tả thế giới » vào năm 1406 theo một giao thức chỉ định. 200 ngàn công nhân được tuyển dụng trong công tác vĩ đại nầy,  nó kéo dài có 14 năm.

Cố Cung

cite_pekin

Ngoài sự tham gia của  một số lớn các tỉnh trong việc cung cấp vật liệu: đá hoa của Xuzhou (Giang Tô), gạch của Linqing (Sơn Đông),  đá từ các công trường Fangshan và Panshan không cách xa bao nhiêu Bắc Kinh, gỗ làm sườn nhà (nanmu) đến từ Tứ Xuyên, các cột thì ở Qúi Châu và Vân Nam vân vân…., thì còn cần phải sùng tu con kênh lớn hay Đại Vận Hà  có từ thời nhà Tùy. Con kênh nầy rất cần thiết để chuyên chở các vật liệu và các thực phẩm đến kinh đô Bắc Kinh. Từ năm 1420 đến 1911 có tất cả 24 hoàng đế của hai triều đại Minh  Thanh cư trú ở đây.  Vị  hoàng đế cuối cùng  ở cố cung nầy đó là hoàng đế Phố Nghi (Pu Yi ) của nhà Thanh.
   

Có nhiều câu hỏi về việc giữ lại và bảo tồn kinh thành bởi  quân Thanh khi họ cướp được chính quyền ở Trung Hoa vì cho đến giờ nầy , trong truyền thống Trung Hoa thì kẻ chiến thắng thường ủy phá triệt để tất cả cung điện thuộc về các triều đại trước họ. Có thể xem gương của Chu Nguyên Chương còn được gọi là Hồng Vũ Đế. Ông nầy đã ra lệnh cho quân lính của ông phá ủy hoàn toàn kinh thành của đại hản ở Bắc Kinh và dời đô về quê quán của ông ở Nam kinh. Không hiểu lý do gì thúc đẩy mà nhà Thanh giữ lại vẹn toàn kinh thành của nhà Minh.

Mặc dầu  các hoàng đế nhà Thanh có cố gắng trong việc canh tân  ở  cố cung, xây cất thêm không ít  các cung điện  nhưng cố cung nầy vẫn giữ mãi mãi dấu  ấn của người sáng lập ra nó, đó là hoàng đế  Vĩnh Lạc (Chu Đệ). Một trong ba hoàng đế  nổi tiếng  cùng Hán Vũ ĐếĐuờng Thái Tôn trong lịch sử Trung Hoa,  Chu Đệ phong thái giám  Trình Hoà làm đô đốc  để thống lãnh đội hải thuyền thám hiểm “Tây Dương” mà được kể lại sau nầy bởi bạn đồng hành Mã Hoàng trong quyển sách mang tên là Ying-yai Sheng-lan (Merveille des océans). Lợi dụng sự soán đoạt ngôi của Hồ Qúi Ly, Chu Đệ thôn tính Việt nam vào năm 1400. Không có 10 năm kháng cự  của người dân Việt với Lê Lợi, Việt Nam có thể chắc là một tỉnh lị của Trung Hoa ngày nay cũng như Vân Nam hay Quảng Đông. 


1 Porte du Midi (Ngọ Môn)

2 Tiền Triều (Waichao)

  • Điện Thái Hoà (Taihe)
  • Điện Trung Hoà (Zhonghe) 
  • Điện Bảo Hoà  (Baohe) 

3  Hậu tẩm (Neichao)

  • Cung Càn Thanh (Qianqing)
  • Điên Giao Thái (Jiaotai)
  • Cung Khôn Ninh (Kunning)

4) Six Palais de l’Ouest (Lục viện)

5) Six Palais de l’Est (Luc viện)


Cố cung thật sự là một thành phố  trong một thành và được xây dựng trên vùng đất hình chữ nhật  có chiều dài 960 thước trên 750 thước chiều ngang, cố cung chia ra hai phần: phần phiá trước gọi Tiền triều (waichao) dành cho cuộc sống nghi lễ ( lễ đăng quang, lễ tấn phong  và lễ cưới hoàng gia) còn phần sau được gọi là hậu tẩm dành cho vua và gia đình. Có 3 điện ở tiền triều [2]: điện Thái Hoà,điện Trung Hòa và điện Bảo Hòa  hợp thành quần thể Tiền Tam Điện án ngữ và ở hậu tẩm [3] thì có  cung Càn Thanh, điện Giao Thái và cung Khôn Ninh được bao xung quanh mỗi bên ở phiá Đông và phía Tây bởi  6 lục viện [4] [5]. Thường nói cố cung  có Tam Cung Lục viện  là  vậy.

Khi  đến tham quan cố cung, du khách buộc lòng phải đi qua cửa Ngọ Môn. Đây là cửa chính của cố cung.  Một thời, cửa nầy đã từng chứng kiến bao nhiêu lần các nghi lễ có liên quan đến việc xuất binh  hay trở về vinh quan của quân  hoàng gia và  sự công bố một âm lịch mới. Nó là cửa duy nhất  hay nói đúng hơn là một  kiến trúc  hình   chữ U, cao 8 thước và trên đó 5 toà nhà có mái nhà đôi và  có năm cổng  nhưng cổng  giữa chỉ dành cho vua. Quần thể  kiến trúc nầy thường được gọi Lầu Ngũ Phụng vì nó có dáng hình con phụng đấy. Sau  ngọ môn thì có một sân rất rộng mà được con sông giả tạo có nước  vàng óng ánh tên là Neijindhuihe băng qua. Con sông  nầy có 5 cầu được trang trí rất đẹp, cầu ở giữa dành cho hoàng đế. Còn  dọc theo sông, hai bên bờ thì có  những lan can bằng đá hoa chạm khắc rồng phượng.

Tiền triều được hưởng khí Dương nên các điện nơi nầy thường được  xây cất cao hơn các cung điện ở hậu tẩm nhờ có   môt nền tảng chung khổng lồ  ba bậc  được chạm  bằng đá ngọc thạch  được  tăng cao lên khiến làm nổi bật không những vẻ lộng lẫy của các điện ở tiền triều  mà luôn cả tính chất uy phong lẫm liệt  của khí Dương. Cũng như ở hậu tẩm thì thụ hưởng khí Âm nên các cung ở đây đều thấp cả  chỉ có  cung Càn Thanh nơi vua  làm việc  và bàn việc triều chính với các quan đại thần  được hưởng khí dương  nên cao hơn hết so với các cung kia. Ở nơi nầy  mới thấy được một  tỷ dụ điển hình đó là Dương trong Âm mà thường nghe nói. Giữa cung Càn Thanh  (Qianqing ) nơi mà vua ở  và  hưởng khí Dương và cung Khôn Ninh, nhà nghỉ của hoàng hậu thụ khí Âm thì có điện Giao Thái (Jiaotai). Vì được xem là  gạch  nối của hai  cung Càn Thanh và Khôn Ninh, điện Giao Thái  biểu hiện  không những sự hài hòa hoàn hảo  của âm dương   mà còn thể hiện thái bình ở  trong cố cung. Tất cả cung đình ở cố cung đều hướng về phiá Nam để thụ hưởng những lợi ích của khí Dương.

Dựa trên  phong thủy truyền thống của Trung Hoa, cố cung  có ở phiá bắc một cái núi gỉả tạo  Jinshian và vạn lý trường thành để  tránh những  tác động tai hại của khí Âm đến từ phương Bắc (gió lạnh, hung nô, ma qủy vân vân ).  Còn ở phía nam thì nhờ các hố đầy nước và  con sông gỉả tạo có nước vàng óng ánh (Neijindhuihe) nên làm lưu thông  được khí (qi) chôn vùi  trong đất  mà  nó khó phân tán được nhờ có những cấp bậc  được tạo ra ở  trên mặt  đất. Đó là cách thức bố trí mà được trông thấy trong việc xây cất  cái nền tảng 3 bậc  cho ba điện dành cho nghi  lễ  ở tiền triều. Nhờ vậy  khí (Qi) được hướng dẫn lên xuống  qua các điện để phá vỡ đi sự đơn điệu  của mặt đất  bằng phẳng và đi đến thượng đỉnh nơi mà có ngôi vua ở Điện Thái Hoà. Vì nối gạch giữa Trời và Đất, vua ngồi  thường  ngó về  hướng nam, sau lưng là hướng  bắc, bên trái là  hướng đông và bên phải là hướng tây. Mỗi phương được bảo trợ bởi một  linh vật:  chim hồng nhạn phiá nam, rùa đen phía bắc, rồng xanh (thanh long) phiá đông và cọp trắng (bạch hổ) phía tây. Ở trần nhà,  nơi  trục đứng  của ngai vàng và trên đầu thiên tử thì có vòm trời  trang trí  vô cùng đẹp được thể hiện qua một ô lõm trong đó có  hai  rồng  vàng chạm khắc đang đùa giỡn với một ngọc trai kếch xù. Chính ở nơi nầy, khi đến tham quan, người du khách tự hỏi có bao nhiêu con rồng được dùng trong việc trang trí của điện nầy vì nơi nào cũng có con linh vật nầy cả. Theo vài tại liệu, thì có tất cả 13844 con rồng đủ loại và đủ tầm vóc khiến  làm nơi nầy có một vẻ long trọng và trang nghiêm chưa bao giờ có ở các điện khác. 

Nằm trên hướng  trục chí ( nam bắc),  cố cung  được trang trí  tuân theo  qui tắc luật  số và   màu sắc.  Việc  chọn lựa các con số Dương (hay số lẻ)  là việc thông  thường được trông thấy  qua cách  bố  trí  các thần thú  trên các mái hiên  cung điện hoặc là  việc phô trương  hoa mỹ các cửa của cố cung với các đinh màu vàng  hay là số gian   mà  cố  cung có.  

 



Số lượng thần thú    trên  góc mái hiên  của  cung điện  có thể  gồm từ  1 đến 10 . Tùy theo vai trò  quan trọng  quy mô của cung điện  và tùy theo đẳng  cấp  của chủ nhân trong triều đình mà con số  nầy nó  có thể thay đổi. Số lượng thần thú nầy được chỉ định trong bộ sách  ghi chép lại   tất cả  những điển pháp  dưới nhà Thanh  và được biết với cái tên là  Đại Thanh Hội Điển (Da Qing Hui Dian).  Các thần thú   nầy được sắp xếp theo số lẻ  1-3-5-7-9   trên  góc mái hiên và theo thứ tự rõ ràng như sau:  rồng, phượng, sư tử, thiên mã, hải mã, áp ngư, đấu ngưu, toan nghê, hải trãi và khỉ. Luôn luôn dẩn đầu các thần thú  nầy bởi một vị tiên cởi gà hay phượng thường đựơc gọi là hoàng tử Min. Gần đó có thêm một con thú có sừng đó là con thứ chín của con rồng. Mỗi thần thú biểu hiện  điều lành hay đức tính nên được quý chuộng và sùng bái.Tuy nhiên có một việc ngoài lệ đó là điện Thái Hoà có đến 10  thần thú trên  các góc mái hiên  vì ở nơi nầy hoàng đế  tổ chức các lễ hội quan trọng (như lễ tấn phong, lễ cưới, lễ  sinh nhật, lễ  tất niên vân vân..). Việc sử dụng các con thần thú  nầy cốt yếu là để bảo vệ các cung điện chống lại ma qủy và biểu dương quyền lực và uy thế của hoàng đế. Ngược lại, cung Càn Thanh dù là nơi  hoàng đế làm việc và bàn việc triều chính với quan thần nhưng không có một vai trò quan trọng như điện Thái Hoà nên chỉ có 9 thần thú trên góc mái hiên  mà thôi.

Còn cung Khôn Ninh thì tìm thấy  7 thần thú trên góc mái hiên điện vì đây là cung của hoàng hậu  lúc thời nhà Minh. Nhưng nơi nầy cũng là nơi   tế lễ quỷ thần Tát Mãn giáo  phù hợp với địa vị của Âm trong Dương dưới thời nhà Thanh nhất  là nên nhớ trước khi thôn tính Trung Hoa, nhà Thanh vẫn gốc gác người Mãn châu nên vẫn giữ tôn  giáo của họ.

[Tử Cấm Thành: Phần 2]

 

 

 

Chronologie des Han orientaux (Niên đại nhà Đông Hán)

 

Version vietnamienne 

Dans les territoires conquis par les Han, notamment dans le Sud de la Chine, la sinisation continua à battre son plein. C’est pourquoi les révoltes se succédèrent d’abord dans le royaume de Dian (86, 83 av. J.C., de 40 à 45 apr. J.C.). Elles furent réprimées avec sévérité. Ces soulèvements étaient dus en grand partie aux exactions des fonctionnaires Han et aux comportements des colons chinois de prendre possession des sols fertiles et de refouler les populations locales dans les coins perdus de leur territoire. De plus, ces dernières devaient adopter la langue, les coutumes, les croyances religieuses des fils des Han.

La révolte des deux sœurs Trưng Trắc et Trưng Nhị


 En l’an 40, une grave rébellion éclata dans la province Jiaozhou (ou Giao Châu en vietnamien) incluant à cette époque une partie du territoire de Kouang Si (Quảng Tây) et de Kouang Tong (Quảng Đông). Elle fut menée par les filles d’un préfet local, Trưng Trắc (Zheng Cè) l’aînée et Trưng Nhị (Zheng Èr) sa cadette. Comme le mari de l’aînée Shi Suo (Thi Sách) s’opposa à la politique d’assimilation chinoise menée brutalement par le proconsul chinois Tô Định (Su Ding), ce dernier n’hésita pas à l’exécuter pour faire un exemple contre les insurgés yue, notamment les Vietnamiens. Cette exécution exemplaire révolta les sœurs Trưng et déclencha immédiatement le mouvement d’insurrection dans les territoires yue. Les deux sœurs Trưng réussirent à y enlever 65 citadelles dans un laps de temps très court. Elles se proclamèrent reines sur les territoires conquis et s’établirent à Meiling (ou Mê Linh). En l’an 41, elles furent vaincues par le général Ma Yuan (Mã Viện, Phục Ba Tướng Quân) (Dompteur des flots) et préférèrent le suicide à la reddition en se jetant dans le fleuve Hát. Elles devinrent ainsi le symbole de la résistance des Vietnamiens. Elles continuent à être vénérées aujourd’hui non seulement au Vietnam mais aussi dans certains endroits des territoires Yue de la Chine (Kouang Si et Kouang Tong). Ma Yuan commença à appliquer une politique de terreur et de sinisation à marche forcée en plaçant à tous les échelons de l’administration, des hommes de confiance chinois et en imposant le chinois comme langue officielle dans tout le territoire des Vietnamiens. C’est la première domination chinoise durant presque 1000 avant la guerre de libération entamée par le général Ngô Quyền. Entre-temps, Guangwudi réussit à apporter la prospérité et la stabilité dans son empire en ramenant l’impôt du dixième au trentième des récoltes et des bénéfices. Après sa mort, son fils, analogue à Han Wudi, l’empereur Mingdi poursuivit la politique d’expansion en lançant une offensive contre les Xiongnu septentrionaux dans le but de libérer les états d’Asie centrale de la tutelle de ces derniers et de rétablir au profit de la Chine la sécurité de la route de la Soie. Le général Ban Chao (Ban Siêu), frère de l’historien Ban Gu de cette époque, fut chargé de cette expédition militaire. Il réussit à atteindre la mer Caspienne et à soumettre les Yuezhi grâce au concours des Kusana.

À partir de l’an 91, la Chine de Mingdi contrôla les pistes caravanières de la route de la Soie dans le bassin de Tarim. Par cette route, les envoyés de Mingdi ont ramené de Tianzu (Tây Vực) les effigies de Bouddha après que l’empereur l’aurait vu dans son rêve. Le bouddhisme commença à s’introduire ainsi en Chine avec l’établissement du temple du Cheval Blanc (Chùa Bạch Mã). La Chine était séparée seulement de l’empire romain (Da Qin) par le royaume des Parthes.(Perse antique). Malgré ses exploits territoriaux, Mingdi (Minh Đế) n’a pas laissé dans l’historiographie des Han l’image d’un brillant empereur comme son père Guangwudi ou son fils Zhandi (75-88) paré de toutes les vertus car sous son règne, une révolte paysanne eut lieu en l’an 60 à cause du poids des corvées, des travaux publics pour la consolidation des digues du fleuve jaune et de la construction du nouveau palais du Nord jugée démesurée et dispendieuse. Manquant d’envergure, les successeurs de Zhandi étaient incapables de suivre la voie de leurs prédécesseurs. Ils devinrent les jouets des intrigues de cours menées par les eunuques et les fonctionnaires lettrés tandis que dans les provinces, les propriétaires fonciers commencèrent à accaparer les prérogatives gouvernementales et à monter des armées privées. La dislocation de l’empire des Han devint de plus en plus inévitable. En l’an 189, le massacre de 2000 eunuques ordonné par le militaire Yuan Shao (Viên Thiệu) illustra bien le désordre dans la cour des Han. Cette tuerie fut suivie ensuite par la destitution de l’empereur Shaodi (Hán Thiếu Đế) par le cruel général Dong Zhuo (Đổng Trác). Cela aboutit à une période de troubles et de désordres politiques où chacun des militaires tenta sa chance pour accaparer l’empire. Trois généraux, Cao Cao (Tào Tháo), Liu Bei (Lưu Bị) et Sun Quan (Tôn Kiên) sortis du lot de ces militaires et rendus célèbres par leurs victoires, se partagèrent désormais presque d’un siècle, l’empire des Han. C’est la fin de l’état centralisé et le début de la période des Trois Royaumes (Tam Quốc).

Chronologie des Han orientaux (Đông Hán)

  • 25-57: Règne de Guangwudi
  • 57-75: Règne de Mingdi
  • 75-88: Règne de Zhandi
  • 88-106: Règne de Heidi
  • 106: Règne de Shangdi
  • 106-125: Règne de Andi.
  • 125: Règne de Shaodi.
  • 125-144: Règne de Chongdi.
  • 145-146: Règne de Zhidi.
  • 146-168: Règne de Huandi.
  • 168-189: Règne de Lingdi
  • 184 Révolte des turbans jaunes
  • 189: Destitution de Shaodi
  • 189-220 Règne de Xiandi.
  • 190: Montée et puissance du général Cao Cao (Tào Tháo)
  • 220 Mort de Cao Cao et de Xiandi.
  • Fin de la dynastie des Han
  • 220-316: Période des Trois Royaumes (Tam Quốc)

C’est une dynastie qui au bout de quatre siècles (de 206 avant  J.C. à 220 après J.C.) de son existence, a ouvert la porte de son empire au confucianisme. Étant une doctrine philosophique, celui-ci a laissé à la Chine d’aujourd’hui un héritage spirituel et moral ne cessant pas d’avoir une influence notable sur  des millions d’Asiatiques. C’est aussi une époque riche en événements et en innovations artistiques et scientifiques dans une Chine à la fois rayonnante et conquérante. C’est pour cela que les Chinois se sentent plus que jamais, être les Fils des Han car ces derniers leur donnent un moment essentiel de la formation et du rayonnement de leur identité. [RETOUR]